Zapraszamy na nasz profil!

Archiwa

Archiwum wpisów

mają

Prawa dziecka – jakie prawa mają dzieci?

Prawa dziecka – jakie prawa mają dzieci?

 

Prawa dziecka przysługują każdemu dziecku niezależnie od wieku, płci, koloru skóry czy miejsca zamieszkania. Czym są prawa dziecka, kiedy zostały uchwalone i jakie akty prawne dotyczące praw dziecka obowiązują obecnie?

Prawa dziecka to jedna z kategorii zaliczanych do szerokiej grupy praw człowieka, które przysługują każdemu z nas tylko dlatego, że jesteśmy ludźmi. Do praw człowieka zaliczane jest m.in. prawo do życia, wolności, edukacji – są one powszechne, a więc takie same dla wszystkich, przyrodzone, czyli istnieją niezależnie od woli władzy, i niezbywalne – czyli nikt nie może ich ludziom odebrać.

Podobnie jest z prawami dziecka: przysługują one każdemu dziecku bez wyjątku i powinny być respektowane przez każdego dorosłego.

 

Historia praw dziecka

 

Idea praw dziecka nie jest nowa, ale też jej korzenie nie sięgają zbyt daleko. Choć z tego, że dziecko to nie mały dorosły, zdawano sobie sprawę już od wieków – o czym świadczą choćby rytuały inicjacji, wchodzenia w dorosłość, praktykowane w wielu kulturach – to jednak jeszcze w XVIII wieku panowało przekonanie, że dziecko to ledwie „materiał” na człowieka, i by wyrosło na pełnowartościową osobę, wymaga dyscypliny. Niekiedy tak surowej, że mało które dziecko w rodzinie dożywało kilkunastu lat.

Dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku powszechnie zaczęto zdawać sobie sprawę z faktu, że dzieci, by należycie się rozwijały, potrzebują opieki i ochrony. Bodźcem, który zapoczątkował lokalną najpierw, a później międzynarodową działalność na rzecz dzieci, ich praw i ochrony, była historia ośmiolatki z amerykańskiego Baltimore.

 

Pierwsze stowarzyszenia broniące praw dziecka

 

Dziewczynka – Mary Ellen Wilson – była regularnie bita przez matkę, a pomocy udzielili jej dopiero działacze miejscowego stowarzyszenia przeciw okrucieństwu wobec zwierząt. Cała sytuacja miała miejsce w 1874 roku. Została szeroko nagłośniona – w ciągu kilku następnych lat w Stanach Zjednoczonych powstało ponad 200 miejscowych stowarzyszeń, które miały chronić dzieci przed przemocą ze strony dorosłych.

Stopniowo w ich działania zaczęły włączać się lokalne samorządy, a następnie organizacje państwowe. Coraz silniej zaczęto zdawać sobie sprawę z tego, że dziecko nie jest własnością dorosłych – jest od nich mniejsze, słabsze, musi mieć zapewnioną ochronę przed ich siłą.

Dzieci zaczęto też traktować jako osoby, które – z racji wieku – potrzebują optymalnych, godziwych warunków życia, bo tylko dzięki nim mogą właściwie się rozwijać. Podobne organizacje zaczęły powstawać również w innych krajach.

W Europie już od 1880 roku tworzyły się towarzystwa i organizacje zajmujące się tworzeniem domów wychowawczych dla dzieci porzuconych i bezdomnych, dziennych placówek opiekuńczych dla dzieci zaniedbanych, a także nad łagodzeniem przepisów prawa karnego dla nieletnich.

Dobrze wiedzieć

 

Najważniejsze akty prawne

 

Najważniejszym dokumentem, który określa prawa dziecka jest Konwencja o prawach dziecka, którą uchwaliło Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r. Została ratyfikowana przez 192 kraje – wszystkie zobowiązały się do przestrzegania i realizowania jej zapisów. Polska ratyfikowała tę konwencję w 1991r. 

Ale nie jest to dokument jedyny.

  • W 1924 roku Zgromadzenie Ogólne Ligi Narodów uchwaliło Deklarację Praw Dziecka, zwaną również Deklaracją Genewską.
  • W 1959 roku Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych proklamowało Deklarację Praw Dziecka, która jest rozszerzeniem Deklaracji Genewskiej.
  • W 1995 roku Rada Europy opublikowała Europejską strategię na rzecz dzieci – dokument określający modelowy zakres ochrony prawnej dziecka, jaki powinien obowiązywać wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej. Zawarte w niej zasady zebrano następnie w kolejny dokument – Europejską Konwencję o Wykonywaniu Praw Dzieci. Uchwalono ją w 1996 r, Polska ratyfikowała ją w 1997 roku, konwencja weszła w życie w 2000 roku. 
  • W 2000 r powstały dwa dodatkowe protokoły do Konwencji o Prawach Dziecka, które dotyczyły angażowania dzieci w konflikty zbrojne i handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i pornografii. 
  •  

Akty prawne w Polsce

 

W Polsce najważniejszymi aktami prawnymi, gwarantującymi prawa dziecka są:

  • Konstytucja RP– w art. 72. Konstytucji zapisano m.in. prawo do ochrony dziecka przed przemocą, wyzyskiem, okrucieństwem i demoralizacją, a także prawo do opieki i pomocy władz dla dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej.
  • Konwencja o Prawach Dziecka.
  • Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka.

 

Jakie prawa mają dzieci?

 

Prawa dziecka najpełniej określa Konwencja o Prawach Dziecka, przyjęta przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 1989 r. Prawa te sformułowano, kierując się kilkoma ważnymi zasadami.

  • Po pierwsze – zasadą dobra dziecka, która oznacza, że wszystkie działania podejmowane wobec dziecka muszą leżeć w jego jak najlepiej pojętym interesie.
  • Po drugie, zasadą równości, co oznacza, że wszystkie dzieci są równe wobec prawa, bez względu na to, skąd pochodzą, jaką mają płeć. Ustalono również zasadę poszanowania praw i odpowiedzialności obojga rodziców, która oznacza, że to rodzina jest najważniejsza, a państwo ingeruje tylko w uzasadnionych przypadkach i wedle określonych procedur.
  • Wreszcie – zasadą pomocy państwa, wedle której zobowiązane jest ono do pomagania rodzinom, które takiej pomocy potrzebują. W dokumencie tym prawa dziecka podzielono na różne kategorie. 

 

Lista praw dziecka:

 

Prawa cywilne i wolności osobiste, umożliwiające rozwój dziecka: 

  • Prawo do życia i rozwoju,
  • Prawo do tożsamości i identyczności (prawo do nazwiska, imienia, obywatelstwa, wiedzy o własnym pochodzeniu),
  • Prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania,
  • Prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach jego dotyczących w postępowaniu administracyjnym i sądowym, 
  • Prawo do wychowywania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi,
  • Prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych i wszelkiego okrucieństwa,
  • Prawo do godności i szacunku.
  • Prawo do nietykalności osobistej,
  • Prawo nierekrutowania do wojska poniżej 15. roku życia.

Prawa socjalne:

  • Prawo do odpowiedniego standardu życia,
  • Prawo do ochrony życia,
  • Prawo do zabezpieczenia socjalnego,
  • Prawo do opieki zdrowotnej,
  • Prawo do wypoczynku i czasu wolnego.

Prawa ekonomiczne:

  • Prawo do nauki,
  • Prawo do ochrony pracy podejmowanej w ramach wakacyjnego zarobku lub w ramach nauki 

Prawa kulturalne:

  • Prawo do korzystania z dóbr kultury,
  • Prawo do informacji,
  • Prawo do znajomości swoich praw.

Prawa polityczne lub publiczne – dzięki nim dziecko może uczestniczyć w życiu państwa:

  • Prawo do stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych. 
  • Prawo do wyrażania swoich poglądów.

Najważniejszym aktem prawnym, który określa prawa dziecka jest Konwencja o prawach dziecka. Potocznie nazywa się ją światową konstytucją praw dziecka. Została uchwalona 20 listopada 1989 roku przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych. Wszystkie 192 kraje, które zdecydowały się ratyfikować ten dokument, zobowiązały się do respektowania i realizowania jego zapisów. Polska uczyniła to w 1991 roku.
Konwencja jest dokumentem w pewnym sensie rewolucyjnym bo po raz pierwszy zostały w niej uwzględnione prawa i wolności osobiste dziecka takie jak np. prawo do prywatności, swobody wypowiedzi etc. Konwencja wprowadziła też mechanizm kontroli respektowania praw dziecka przez poszczególne państwa. Są one zobowiązane do składania raportów z wykonywania Konwencji, rozpatrywanych następnie przez specjalnie powołany w tym celu Komitet Praw Dziecka z siedzibą w Genewie.

Konwencja zakłada, że dzieci nie są w pełni dojrzałe i na tyle świadome, by same mogły o siebie zadbać, przez co należy im się szczególna opieka i ochrona. Najważniejszymi zasadami, którymi kierowali się twórcy Konwencji są : zasada kierowania się zawsze dobrem dziecka oraz zasada równości wobec prawa wszystkich dzieci niezależnie od pochodzenia, koloru skóry czy wyznania.

Polska była inicjatorem i pomysłodawcą stworzenia Konwencji o prawach dziecka dlatego też spoczywa na nas szczególna rola, aby prawa dziecka były w Polsce znane i przestrzegane.

 

Opracowanie: Róża Karaszewska


 

Kiedy rodzice nie mają wakacji

Nadchodzą wakacje – czas długo oczekiwany zarówno przez dzieci, jak i rodziców. Nareszcie będzie można odpocząć, wyjechać w jakieś atrakcyjne miejsce i pobyć razem. Wszyscy cieszą sie na wspólne eskapady, przygody, godziny zabaw i rozmów. I prawie każdemu uda się te pragnienia w jakimś stopniu zrealizować. Jednak wakacje naszych dzieci trwają aż dwa miesiące, a my rodzice nie możemy najczęściej liczyć na tak długą przerwę w pracy. Co zrobić, aby nasze maluchy bezpiecznie wypoczywały również wtedy, kiedy nie możemy tych chwil relaksu z nimi dzielić? Jak zorganizować atrakcyjnie czas naszym przedszkolakom, które muszą podczas wakacji pozostać w miejscu zamieszkania? Te i podobne pytania spędzają sen z powiek wielu pracującym rodzicom. Pozwólcie, że pomartwimy się razem z Wami! A może uda nam się wspólnie dojść do wniosku, że można rozwiązać nurtujące nas wakacyjne problemy z obopólnym – rodziców i maluchów – zadowoleniem?

ZOSTAJĘ Z BABCIĄ I DZIADKIEM!

Chyba najczęściej, kiedy okazuje się, że potrzebujemy pomocy w opiece nad naszymi przedszkolakami, zwracamy się do dziadków. I przeważnie możemy na nich liczyć! Wakacje są okresem, kiedy taka pomoc może być szczególnie pożądana w rodzinach, w których oboje rodzice pracują.

ZA

dziecko jest pod opieką osób, które bardzo je kochają;

maluchy znają dobrze swoich dziadków i są z nimi w większym lub mniejszym stopniu zżyte;

mamy pełne zaufanie do babci i dziadka – wiemy, że nasze dziecko jest z nimi bezpieczne;

jesteśmy pewni, że nasze dziecko nie będzie chodzić głodne i zmarznięte;

czas ten może być wyjątkowy dla naszych dzieci – ukochani dziadkowie będą spełniać różne zachcianki swoich wnuków (np. przygotowywać ulubione potrawy);

nasze dzieciaki prawdziwie sobie poleniuchują – dziadkowie uwielbiają je wyręczać nawet w najprostszych czynnościach – co, od czasu do czasu, jest każdemu potrzebne;

babcia i dziadek mają często dużo więcej cierpliwości niż rodzice i dają się namówić na godzinne opowieści, czytanie książek i granie w ulubione gry

PRZECIW

dziadkowie bardzo kochają swoje wnuki i najlepiej wiedzą, jak z nimi postępować – długo wypracowywane reguły życia rodzinnego mogą zostać odwrócone do góry nogami;

zapomnijmy o ograniczeniach w jedzeniu np. lizaków i innych niezdrowych smakołyków;

pojawią się również nowe zakazy (co z obiektywnego punktu widzenia nie jest wcale takie złe, ale może wywołać spore niezadowolenie u naszych dzieci);

ze względów obiektywnych większość dziadków nie jest w stanie towarzyszyć naszym przedszkolakom w dalekich eskapadach oraz energicznych zabawach ruchowych;

niestety spora część babć i dziadków zupełnie nie rozumie, jak możemy pozwolić „takim małym” dzieciom wspinać się na wysokie drabinki, wisieć głową w dół na linie oraz robić inne niebezpieczne rzeczy, tak niezbędne do ich prawidłowego rozwoju ruchowego

Oczywiście wszystkie wyżej wymienione „za” i „przeciw” są bardzo uogólnione i w każdej rodzinie proporcje między nimi wyraźnie się różnią. Ważne jest, aby rodzice zrobili sobie podobny bilans na własny użytek, zanim podejmą decyzję w sprawie wakacji swojego przedszkolaka.

„DOMOWE PRZEDSZKOLE”, CZYLI POMOC KOLEŻEŃSKA

Nie jesteśmy osamotnieni. Rozejrzyjmy się wokół, a zobaczymy, że wielu z naszych przyjaciół i znajomych boryka się z podobnym problemem – jak zorganizować wakacyjny wypoczynek swoim pociechom. A może by tak pomóc sobie nawzajem? Rotacyjnie przez kilka dni rodzice mogą zajmować się kilkorgiem zaprzyjaźnionych dzieci. Podstawowe plusy takiego rozwiązania to:

fakt, że nasz maluch spędza czas w gronie dobrze sobie znanych rówieśników, a to najlepszy sposób na wyśmienitą zabawę;

powierzamy nasze dziecko osobom, do których mamy duże zaufanie i które dobrze znają i akceptują nasze metody wychowawcze.

Szczególnie atrakcyjny wydaje się pobyt w gronie zaprzyjaźnionych dzieci i dorosłych poza miastem (na działce, w domku letniskowym).

Daria Adamczak

mama Misi (5 i pół roku) i Mikołaja (rok i 10 mies.)

Nie zawsze możemy liczyć na wsparcie rodziny. Uważam, że wtedy dobrym pomysłem jest pomoc sąsiedzka i przyjacielska. Mogę zaprosić znajomych z dziećmi na weekend do naszego domku na działce w pięknej, leśnej okolicy, a później zostać tam przez kilka dni z moim dzieckiem i dziećmi znajomych. Mój jedynak będzie się cieszył z towarzystwa rówieśników , a mnie będzie łatwiej wymyślić atrakcje dla kilkorga dzieci. Później moja przyjaciółka, która jest nauczycielką i ma całe wakacje wolne, zaprosi kilkoro zaprzyjaźnionych maluchów na swoją działkę nad jezioro. W ten sposób zorganizujemy dzieciom atrakcyjny wypoczynek, nie wydając pieniędzy i wiedząc, że są pod opieką życzliwych osób.  „Domowe przedszkole” podczas wakacji ma dla mnie rację bytu wtedy, gdy dotyczy wyjazdu za miasto z bliskimi przyjaciółmi rodziców i dzieci lub z rodziną. Jest to rozwiązanie dobre dla rodziców pracujących w pełnym wymiarze godzin. Dziecko, zmieniając na część wakacji środowisko, w którym żyje, uczy się funkcjonować w innej grupie społecznej i porozumiewać z dziećmi oraz dorosłymi bez wsparcia rodziców. Na pewno należy starać się, aby chociaż część wakacji spędzić wspólnie z dziećmi, jednak gdy jest to niemożliwe, taka alternatywa wydaje mi się bardzo atrakcyjna

Oczywiście, decydując się na takie przedsięwzięcie, wszyscy uczestniczący w nim rodzice muszą w pełni zdawać sobie sprawę z bardzo dużej odpowiedzialności, jaka na nich ciąży – odpowiedzialności za cudze dzieci. W przypadku takich maluchów jak przedszkolaki najlepiej sprawdzają się więc niewielkie grupy dzieci, które opiekunowie znają na tyle dobrze, aby zorganizować im czas wolny w sposób bezpieczny i ciekawy dla wszystkich.

A MOŻE OPIEKUNKA?

Kiedy nie możemy liczyć na nikogo z rodziny ani na przyjaciół, pozostaje możliwość znalezienia kogoś obcego, czyli wykwalifikowanej niani.

Małgorzata Wojtowicz Agencja „Szkrab”

Mamy w swojej ofercie panie – głównie studentki oraz starsze opiekunki – zainteresowane pracą czasową (również w trakcie ferii i wakacji). Niestety zainteresowanie takimi propozycjami jest wciąż niewielkie wśród rodziców maluchów. Być może zmieni się to w nadchodzące wakacje.

Plusem tej opcji jest to, iż (o ile wybierzemy odpowiednią opiekunkę):

dzieckiem zajmuje się osoba, która lubi dzieci i chętnie z nimi przebywa;

nasz maluch jest pod opieką kogoś, kto potrafi udzielić pierwszej pomocy (dobra opiekunka posiada takie umiejętności);

opiekunka będzie stosować nasze zasady i reguły wychowawcze, jeśli klarownie je wyłożymy;

jeśli wybierzemy osobę młodą – sportowy duch i niewyczerpane pokłady energii naszego malucha będą miały możliwość ujścia.

Do minusów takiego wyboru należą natomiast:

konieczność poniesienia niemałych kosztów,

powierzenie opieki nad dzieckiem obcej osobie, o której stosunkowo niewiele wiemy i której nasze dziecko nie zna.

Jeśli po rozważeniu wszystkich „za” i „przeciw” zdecydujemy się zatrudnić w czasie wakacji opiekunkę, musimy dokonać bardzo uważnego wyboru odpowiedniej osoby.

UWAGA!

WAŻNE JEST BEZPIECZEŃSTWO TWOJEGO DZIECKA

Szukaj opiekunki z referencjami, nie kuś się na przypadkowe osoby niedrogo oferujące swoje usługi (najlepiej skorzystaj z jednej z wielu zarejestrowanych agencji niań i opiekunek – w tych dobrych dokonuje się weryfikacji zatrudnionych osób przez psychologa, sprawdza, czy kandydatki nie były karane etc. – lub zwróć się do opiekunki poleconej przez bliskich znajomych);

WAŻNE JEST, ABY RESPEKTOWANE BYŁY ZASADY FUNKCJONUJĄCE W WASZEJ RODZINIE

Koniecznie powiedz opiekunce, jakie masz w stosunku do niej oczekiwania; przygotuj kompletną listę ewentualnych zakazów oraz dokładnie powiedz o wszystkich zaleceniach dotyczących żywienia i innych ważnych dla Waszej rodziny spraw; poinformuj opiekunkę, co lubi Twoje dziecko i jakie ma przyzwyczajenia;

WAŻNE JEST, ABY TWOJE DZIECKO DOBRZE SIĘ BAWIŁO I AKTYWNIE ODPOCZYWAŁO

Są przecież wakacje, dla Twojego dziecka powinien być to czas wyjątkowy i obfitujący w większe atrakcje niż zwykłe zabawy w ciagu roku; poinformuj opiekunkę, że zależy Ci, aby Twoje dziecko dobrze się bawiło i zaproponuj preferowane formy wypoczynku dostępne w Waszej okolicy (np.wycieczki do zoo, lasu, nad rzekę, duże place zabaw, basen itp.).

SPOSOBY NA UATRAKCYJNIENIE WAKACJI SPĘDZONYCH W MIEŚCIE

Niezależnie od tego pod czyją opieką nasze dziecko pozostanie, ważne jest, aby jego wakacyjny pobyt w domu nie był czasem nudy. Zarówno dziadkowie, zaprzyjaźnieni rodzice, jak i opiekunka mają do dyspozycji wiele atrakcji, z których może skorzystać każdy przedszkolak. Do najpopularniejszych z nich, dostępnych w większości miast, należą:

wizyta na basenie (część basenów oferuje w okresie wakacyjnym zniżkowe bilety dla dzieci);

zabawa na placu zabaw (zarówno w pomieszczeniach, jak i na świeżym powietrzu);

wycieczka do pobliskiego lasu lub parku;

udział w organizowanych (np. przez władze miejskie) ogólnodostepnych imprezach plenerowych – festiwale piosenki, turnieje sportowe, gry i zabawy;

wizyta w zoo.

Towarzystwo Przyjaciól Dzieci organizuje wakacje w mieście oraz wyjazdy dla dzieci specjalnej troski (niepełnosprawnych umysłowo i ruchowo, z alergiami). Szczegółowe informacje uzyskać można w regionalnych oddziałach towarzystwa.

Chociaż wspólny wakacyjny wyjazd zarówno dla nas, jak i dla naszych przedszkolaków jest niewątpliwie bardzo pożądany, warto pamiętać, że istnieją również inne sposoby, by zorganizować maluchom czas pełnen atrakcji i prawdziwej radości. Tak naprawdę wszystko zależy od dobrej woli i inwencji opiekunów i dzieci!

Anna Krawczyk

psycholog dziecięcy

Mówimy o małych 3-, 5-letnich dzieciach, zatem najbardziej naturalna wydaje mi się jednak opcja powierzenia opieki wakacyjnej dziadkom, którzy je kochają, a maluchy czują się z nimi bezpiecznie. Oczywiście jest to najlepsze rozwiązanie, pod warunkiem że relacje w rodzinie są prawidłowe – ciepłe, pełne miłości i wzajemnego zainteresowania. Inną ciekawą propozycją wydaje się pomoc koleżeńska, zwłaszcza w sytuacji, kiedy rodziny są sobie bliskie i rodzice mają do siebie wzajemnie bardzo duże zaufanie, a dzieci lubią spędzać razem czas. Najtrudniejszą psychicznie sytuacją dla małego dziecka jest zatrudnienie osoby obcej – opiekunki. Najtrudniejszą, nie znaczy jednak złą – kiedy odpowiednio przygotujemy naszego przedszkolaka i starannie dobierzemy opiekunkę, pomysł ten może okazać się bardzo dobrym rozwiązaniem.

Istnieją różne możliwości zapewnienia opieki i dobrej zabawy dziecku podczas wakacji, w okresie, kiedy rodzice muszą zostać w pracy. Od nas rodziców zależy, którą z nich wybierzemy, uwzględniając wiek i upodobania dzieci, jak również własne preferencje i możliwości finansowe.

Życzymy wspaniałych wakacji wszystkim maluchom, a ich rodzicom pozbycia się wyrzutów sumienia, że nie są świadkami wszystkich wakacyjnych radości i przygód swoich dzieci!

 

ze str www.inspirander.pl