Zapraszamy na nasz profil!

Archiwa

Archiwum wpisów

Edukacja matematyczna w przedszkolu

Już w okresie przedszkolnym obserwuje się ciekawość dziecka podczas kształtowania wiedzy matematycznej. Wprowadzanie pojęć matematycznych u dzieci w wieku przedszkolnym organizujemy, wykorzystując do tego zabawę i różnorodne zajęcia, z wykorzystaniem odpowiednich metod pracy i dobranych pomocy dydaktycznych. Wszystkie te działania powinny odbywać się przy każdej nadarzającej się okazji z wykorzystaniem sytuacji dnia codziennego. Nauczyciel przedszkola nie uczy przy pomocy słów, poprzez wyjaśnianie i tłumaczenie. Najważniejsze w edukacji matematycznej są osobiste doświadczenia dziecka i jego aktywność. Podstawową formą tej aktywności jest zabawa. To ona tworzy pojęcia i doskonali umiejętności.

 

Edukacja matematyczna w przedszkolu powinna być skierowana na wyrobienie u dzieci odpowiednich kompetencji intelektualnych, zanim rozpoczną systematyczną naukę w szkole. W związku z tymi założeniami, do celów przedszkolnej edukacji matematycznej można zaliczyć:

  • wyposażenie dzieci w określony zasób wiadomości i umiejętności matematycznych,
  • organizowanie dzieciom doświadczeń w zakresie klasyfikacji, ustalenia stałości,
  • tworzenie w umyśle dziecka głównych aspektów liczby naturalnej,
  • kształtowanie intuicji, mierzenia i miary,
  • wdrażanie dzieci do pokonywania trudności zawartych w zadaniach wymagających wysiłku intelektualnego,
  • doskonalenie analitycznego spostrzegania oraz rozwijanie sprawności manualnej i koordynacji wzrokowo–ruchowej.

Zgodnie z podstawą programową wychowania przedszkolnego dziecko, które kończy przedszkole i rozpoczyna naukę w szkole podstawowej powinno w zakresie edukacji matematycznej:

  • klasyfikować przedmioty według: wielkości, kształtu, koloru, przeznaczenia, układać przedmioty w grupy, szeregi, rytmy, odtwarzać układy przedmiotów i tworzyć własne, nadając im znaczenie, rozróżniać podstawowe figury geometryczne (koło, kwadrat, trójkąt, prostokąt);
  • eksperymentować, szacować, przewidywać, dokonywać pomiaru długości przedmiotów, wykorzystując np. dłoń, stopę, but;
  • określać kierunki i ustalać położenie przedmiotów w stosunku do własnej osoby, a także w stosunku do innych przedmiotów, rozróżniać stronę lewą i prawą;
  • przeliczać elementy zbiorów w czasie zabawy, prac porządkowych, ćwiczeń i wykonywania innych czynności, posługiwać się liczebnikami głównymi i porządkowymi, rozpoznawać cyfry oznaczające liczby od 0 do 10, eksperymentować z tworzeniem kolejnych liczb, wykonywać dodawanie i odejmowanie w sytuacji użytkowej, liczyć obiekty, odróżniać liczenie błędne od poprawnego;
  • posługiwać się w zabawie i w trakcie wykonywania innych czynności pojęciami dotyczącymi następstwa czasu np. wczoraj, dzisiaj, jutro, rano, wieczorem, w tym nazwami pór roku, nazwami dni tygodnia i miesięcy;
  • rozpoznawać modele monet i banknotów o niskich nominałach, porządkować je, rozumieć, do czego służą pieniądze w gospodarstwie domowym.

W obszarze edukacji matematycznej dzieci przedszkolne poznają przedmioty, a w szczególności określenia słowne ich charakterystycznych cech jakościowych takich jak: wielkość (mały, duży, średni, gruby, cienki, wysoki, niski, cienki, najcieńszy, taki sam), ciężar (ciężki, lekki, cięższy, lżejszy, taki sam), pojemność, kształt, długość (długi, dłuższy, najdłuższy, krótki, krótszy, najkrótszy), szerokość (szeroki, szerszy, najszerszy) i wysokość (wysoki, wyższy, najwyższy, niski, niższy, najniższy, taki sam).

Drugim ważnym obszarem edukacji matematycznej w przedszkolu jest przestrzeń, zajmowana przez przedmioty. Dotyczy to położenia przedmiotów względem innych przedmiotów oraz kierunku przemieszczania się przedmiotów w tej przestrzeni. Dzięki temu dziecko uczy się określeń takich jak: na, pod, przed, za, poza, obok, na lewo, na prawo, naprzeciw, wewnątrz, na brzegu, na zewnątrz. W toku zajęć dziecko uczy się też terminów: w prawo, w lewo, w przód, w tył, do góry, na dół, przed siebie, za siebie, w bok, na wprost.

Kolejnymi istotnymi treściami jest pojęcie czasu. Dziecko poznaje wyrażenia: długo – dłużej, teraz – przedtem, najpierw, potem, krótko – krócej, rano, wieczór, południe, noc, dzisiaj, wczoraj, jutro. W trakcie zabaw dziecko uczy się pór roku, dni tygodnia, nazw miesięcy. Określa również czas trwania różnych czynności poprzez śledzenie wskazówek zegara (stąd – dotąd) np. podczas zabawy, jedzenia, ubierania się.

Zabawy i ćwiczenia orientacyjne są z kolei podstawą do nauki geometrii. Dzieci zapoznają się z podstawowymi figurami geometrycznymi zarówno płaskimi jak i przestrzennymi (koło, kula, kwadrat, prostokąt, trójkąt, sześcian). Układają z nich różne kom-pozycje geometryczne oraz rozpoznają je w otoczeniu i nazywają.

W miarę zdobywania nowych doświadczeń dzieci wyodrębniają zbiory i podzbiory. Klasyfikują i segregują przedmioty i figury geometryczne według różnych cech. Określają, które przedmioty spełniają jakieś dwie cechy, co jest przygotowaniem do pojęcia części wspólnej zbioru.

Następnym etapem edukacji matematycznej w przedszkolu jest kształtowanie pojęcia liczby elementów zbioru, oceniając liczebność „na oko”.

Efektywność edukacji matematycznej u dzieci w dużej mierze zależy od właściwego dopasowania treści kształcenia do ich możliwości rozwojowych. Bardzo dużo zależy też od korzystnego dostosowania treści do tego, co dzieci już potrafią.

 

Nauczyciel w przedszkolu powinien przestrzegać zasad, które są niezbędne w edukacji matematycznej małego dziecka:

  • treści atrakcyjne dla dziecka nie mogą w żadnym wypadku przesłonić zagadnień z matematyki, 
  • treści matematyczne należy łączyć z innymi w sposób naturalny tylko wtedy, kiedy to jest możliwe, 
  • edukacja matematyczna musi być prowadzona systematycznie, 
  • przy wprowadzaniu nowych, abstrakcyjnych pojęć należy przestrzegać zasad stopniowania trudności.

W pracy nad kształtowaniem pojęć matematycznych u dzieci w wieku przedszkolnym należy stosować przede wszystkim metody czynne, ale także słowne i oglądowe. Aby uatrakcyjnić zajęcia, nauczyciel może przeplatać metody lub łączyć w jednym zajęciu kilka metod, gdyż służą one stwarzaniu sytuacji sprzyjających rozwojowi aktywności poznawczej dzieci. Jedną z najskuteczniejszych metod rozwijania pojęć matematycznych jest koncepcja czynnościowego nauczania. Polega ona na organizowaniu czynności dziecka z wykorzysta-niem dobrze dobranych pomocy dydaktycznych. Początkowo te czynności mają formę zabawy, aby później zastąpić je słowami, symbolami, różnymi schematami.

Podstawowymi formami w edukacji przedszkolnej są zajęcia i zabawy dowolne, zajęcia dydaktyczne, a także sytuacje okolicznościowe.

Dobrze zorganizowana i efektywna edukacja matematyczna w przedszkolu kształtuje u dzieci rozumowanie, odporność emocjonalną i umiejętności. Wszystko to jest podstawą przyszłych sukcesów szkolnych wszystkich przedszkolaków.

 

Opracowanie: Krystyna Kudłacik


 

Comments are closed.